Dehb Sadece Bir Gelişimsel Gecikme Mi?

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun (DEHB) dünyadaki okul çağı çocuklarının %5-7’sini etkilediği tahmin edilmektedir. DEHB, beynin normal bir beyne göre daha yavaş gelişmesinin bir sonucu olabilir mi?
Araştırmalara göre DEHB olan bir beyin olmayana göre daha farklı gelişebilmektedir. Fakat kesin bir patoloji (hastalıklı veya hasarlı beyin bölümü) bulunmamaktadır; sebebi bilinmemektedir.
Bilinen şey: Bir çocuğun beyni geliştikçe, deneyimleri ve çevresi beynindeki bağlantıların kurulmasına yardım etmektedir. Be gelişme aynı zamanda genetik gelişmeye de bağlıdır. Yani beyin gelişimi doğalın (genetik yapı) ve koşulların (deneyim/çevre) karmaşık etkileşimine dayalıdır. Bu bağlantılar dil işleme, hesap yapma, hissetme, görme, koklama, düşünme ve beynin sorumlu olduğu geri kalan her şeyi yapabilmek için ağ kurmaktadırlar.
Çocuğun gelişiminde çok önemli bir yer tutan beyin kısmı beyin zarıdır; beynin dış katmanı. Dikkat, bilinç, hafıza ve dil gibi karmaşık işlemlerin beyin zarından kontrol edildiğine inanılmaktadır. Çocuk geliştikçe, deneyimledikçe ve çevresiyle etkileştikçe, nöronlar (beyindeki sinir hücreleri) arasındaki bağlar artmaktadır, bu da zarı kalınlaştırmaktadır. Ergenlikte beyin bir kas gibi davranmaktadır; ya hep ya hiç yolundadır. Sık kullanılan bağlantılar güçlenirken kullanılmayanlar budanmaktadırlar.
Ulusal Akıl Sağlığı Enstitüsünden araştırmacılar Philip Shaw, Judith Rapaport ve diğerleri, DEHB’nin ortalama 3 yıllık bir gelişme gecikmesinin sonucu olduğunu önermişlerdir. Bu teori, DEHB’li olan çocuklarla birkaç yaş daha ufak çocukların benzer beyin aktiviteleri gösterdiğini bulan önceki araştırmalarla da desteklenmektedir.
Shaw ve Rapaport, farklı yaşlardan 447 çocuğun beyinlerini ölçmek için MR kullanmışlardır. DEHB’li çocukların alın kortekslerinin aynı yaştaki normal çocuklarınkinden genelde daha ince olduğunu fark etmişlerdir. Zamanla korteks doğru gelişmiştir, fakat olgunluğa ulaşana kadar 3 sene geriden gelmiştir. Bunların dışında alın korteksinin dikkat, kısa-süreli hafıza ve uygunsuz düşünce ve davranışların yönetimi gibi sorumlulukları vardır. Araştırmacıların teorisine göre DEHB bu görevlerin üzerindeki kontrol eksikliğidir, yani DEHB’nin bir gelişimsel gecikme olduğunu önermek mantıklıdır.
Önemlidir ki, Shaw ve Rapaport DEHB’li çocuklarda birincil motor korteksinin daha hızlı geliştiğini gözlemlemişlerdir. Adından da anlaşıldığı gibi, motor korteksi hareketleri planlamayı ve kontrol etmeyi sağlamaktadır. Shaw, bunun DEHB’li çocuktaki huzursuzluğu, kıpırdanmayı ve kontrolsüz hiperaktiviteyi açıklayabileceğini düşünmektedir.
Bu araştırma cevapladığından daha fazla soru doğurmaktadır. Şu an için bu gecikmenin sebebi belirsizdir. Eğer DEHB gelişimsel gecikmeyse neden çocukların %70-80’ini DEHB’yi yetişkinliklerine taşımaktadırlar? Bu durum Shaw’ın sonuçlarını çürütmemektedir; DEHB teşhisi konmuş çocukların sadece ufak bir kısmında gelişimsel gecikme olabilir. Diğer çocuklar, daha önce bahsedilen %70-80, beyinsel farklılıklarını yetişkinliğe taşımaktadırlar.
Başka araştırmalar DEHB’den sorumlu bir grup geni işaret etmektedirler. Eğer genler ve/veya gelişimsel gecikme sorumluysa, kişi ne yapabilir? Beyin inanılmaz derecede esnek bir organdır. Bir sürü etmen tarafından şekillenir, yani ebeveynler, öğretmenler ve diğer profesyoneller sonuçları etkileyebilirler. DEHB’li çocuğun ihtiyaçlarına yönelik olan bir program bulmak davranışları şekillendirmeye yardımcı olur ve potansiyellerini en iyi şekilde kullanmalarını sağlar; bu hâlâ en iyi yöntemdir.

  FACEBOOK YORUMLARI